Wie redt de Kerk als wij het zelf niet doen?

Inleiding.

We beleven roerige tijden in onze Kerk. Al decennia lang eigenlijk. En ik bespaar u maar de opsomming van al die zaken die de kerk tot schade en schande strekken en ons beschaamd maken. In de media zijn die al uitvoerig voor u uitgemeten.

Het concilie van de 60-er jaren  is verloren gegaan.

Zo langzamerhand hebben we onze rouw verwerkt om het verlies van het Concilie van de 60-er jaren van de vorige eeuw. Slechts 60-plussers kunnen daaraan nog een levendige persoonlijke herinnering hebben. Intussen is de Kerk wel gespleten en heerst er een strijd tussen progressieve en conservatieve groeperingen. De progressieve groeperingen betreuren dat de geest van vrijheid en openheid van het concilie is verloren gegaan. De conservatieve, waartoe vooral zij behoren die de leiding in de Kerk veroverd hebben, betreuren het dat het concilie überhaupt heeft plaats gevonden. Het zijn zij die de Kerk weer terugvoeren naar de tijd van vóór het concilie, terug naar een centralistisch bestuurd hiërarchisch machtsblok, een klerikale kerk, waarin de gewijde celibataire priester op een voetstuk wordt geplaatst. De initiator van het concilie, paus Johannes XXIII, bedoelde de Kerk te vernieuwen. De deuren en ramen te openen om haar boodschap beter verstaanbaar te maken in de wereld om haar heen. Zijn opvolgers, Paulus VI nog tijdens het concilie, Johannes Paulus II en de huidige paus Benedictus XVI hebben de losse eindjes van het concilie niet afgebreid, maar afgeknipt.

Vernieuwingen die het concilie beoogde zijn niet tot stand gekomen,

De bisdommen zijn de lokale kerken, die elk voor zich alle kenmerken van kerk in zich hebben. maar de bisschoppen zijn nog steeds satrapen van de paus en in hun bestuur geheel afhankelijk van diens macht.  De eucharistie is de levensbron van de kerk, maar de wijding wordt zodanig benadrukt en aan de ambtsdragers worden zulke eisen gesteld, als het celibaat, dat in onze parochies de eucharistie maar weinig gevierd kan worden. (Ik verwijs hier graag naar het boekje uit 2008 “Afscheid van het Concilie?” van André Lascaris O.P. een van de auteurs van de brochure van september 2007 “Kerk en Ambt, onderweg naar een kerk met toekomst”.)

De gevolgen voor de kerk zijn desastreus.

Intussen loopt de kerk leeg. Gelovigen laten het gewoon afweten, priesters verlaten het ambt en nieuwe priesters komen er nauwelijks. De conservatieven, die zich rechtzinnig noemen, weigeren de communicatie en de leiding van de kerk verliest haar gezag. “Gezag is een kwaliteit van leiders die in staat blijken te zijn bij anderen de bereidheid op te roepen om door hen geleid te worden. Gezag moet je ontvangen en het berust op de ervaring gehoord en begrepen te worden. Mensen met gezag  proberen te communiceren met hen aan wie ze leiding geven en ze zijn bereid verantwoording af te leggen voor hun daden. Zij zijn zich ervan bewust dat elk individu eigen waarden, belangen en loyaliteiten heeft die niet zonder meer samenvallen met die van henzelf en van de gemeenschap.”(Lascaris, t.a.p.)

Alleen echte gemeenschappen kunnen floreren.

De kerk wil gemeenschap zijn. Gemeenschap van gemeenschappen: bisdommen, parochies, lokale gemeenschappen. Gemeenschappen van mensen, gehelen van personen, die in de vervulling van wat wezenlijk is in het leven, op elkaar betrokken zijn en het reilen en zeilen met elkaar delen. Leiding hoort bij de gemeenschap. Daarom voorziet de gemeenschap zelf in haar leiding. Dit hoort bij de vrijheid van de individuele mens. Daarom is het fundamenteel fout als anderen dan de gemeenschap zelf beslissen over het aanstellen van leiders over een gemeenschap. En dat is nu juist wat gebeurt in het centralistisch georganiseerde instituut kerk. Macht stelt zich dan in de plaats van gezag. Dwang overheerst de vrijheid. Angst verdrijft de blijheid.

En een opgelegde leiding functioneert niet.
Dat opgelegde leiding niet functioneert ervaren we in ons eigen bisdom en in ons ‘eigen huis’ waar we een tegen onze wil opgelegde fusie moeten doorstaan. En net terwijl ik dit aan het schrijven ben hoor ik over het conflict dat tussen de bisschoppen Eijk  en De Korte is uitgebroken over de liedkwestie, over welke liederen we nog wel of niet meer mogen zingen in de liturgie. “Is een kwaadaardige, beschadigende brief [ van Eijk c.s. aan de Nederlandse bisschoppen en de apostolische nuntius…TH] de manier waarop bisschoppen met verschil van inzicht omgaan?”, vraagt Trouw zich af.  (Zie over deze kwestie en andere actualiteiten ook de websitewww.katholieknederland.nl/nieuws/ ) Ligt aan dit conflict niet ten grondslag dat genoemde bisschoppen voorwerp waren van een bestreden benoeming? De een benoemd buiten de voordracht om, de ander gepasseerd.

Wie het echt met de kerk meent, komt in verzet.

Macht in plaats van gezag, dwang in plaats van vrijheid, angst in plaats van blijheid.
Is het verwonderlijk dat emeritus-priesters een bezorgde brief schrijven aan bisschop Eijk? En is het niet kenmerkend dat hij daarop als het ware schouderophalend reageert in een uitzending van Kruispunt TV? Op een desbetreffende vraag van Wilfred Kemp antwoordde bisschop Eijk: ‘Het zijn er maar achttien. Het zou erger zijn als het actieve priesters waren.,  of iets dergelijks van deze strekking. Een affront jegens hen die reeds de heetste uren van de dag in de wijngaard des Heren gedragen hebben en waarvan er nog vele actief zijn om de gaten in de parochies op te vullen. Zij hebben nog gewerkt in de vrijheid en de blijdschap van de boodschap die zij verkondigden. Vreemd is het dat het er op lijkt dat de jonge aanwas, die nu als onze leiders worden aangesteld, met die vrijheid en blijheid niet kunnen of willen omgaan, bevreesd als zij zich tonen ook maar iets buiten de voorgeschreven regels te gaan. Weten zij niet dat de letter doodt, maar de geest levend maakt?

Laten we de moed er in houden!

Op 18 mei aanstaande vernemen we de conclusie van het onderzoek naar visie en identiteit van onze lokale gemeenschap aan de hand van de door u beantwoorde vragen.(Zie voor de vragenlijst de website www.rkkerkbennekom.nl)  Ik hoop dat het ons de inspiratie zal geven en de moed om onze eigen koers te gaan varen en te kiezen voor het creëren van de eigen juridische en financiële onafhankelijkheid. Wie redt de kerk als wij het zelf niet doen?