Niet het celibaat?

Nee, het celibaat is niet de oorzaak van het seksuele misbruik in onze kerk, maar ik kan me niet voorstellen dat, als de bisschop vader van een gezin was geweest,  hij het risico zou hebben genomen een priester die met minderjarigen seksueel in de fout was gegaan, over te plaatsen naar een andere parochie. En zijn opvolger, ware hij gehuwd en vader van een gezin, zou het niet aan uitstraling van empathie hebben ontbroken om het vertrouwen van de slachtoffers op erkenning en genoegdoening terug te winnen.
Nee, het celibaat is niet de oorzaak van het seksuele misbruik in de kerk, maar het celibaat heeft wel geleid tot een verdringing van de seksualiteit, de capaciteit een volledig mens te zijn, het vermogen relaties aan te gaan en emotionele gevoelens te delen. De morele macht van de kerk heeft in voorgaande jaren de verdringing van de seksualiteit overgedragen aan het maatschappelijk terrein, tengevolge waarvan ook bij ons het spreken over seksualiteit tot een taboe is geworden. In die zin zijn we allen, inclusief de kerkelijke leiders, al dan niet onbewust, daders én slachtoffers van het kerkelijke seksuele misbruik.

“Vanuit de verantwoordelijkheid van onze voorgangers leven wij mee met de slachtoffers en bieden hen ons oprecht excuus aan.” Woorden van bisschop Eijk, gesproken als reactie op de presentatie van het rapport Deetman. Om zijn verantwoordelijkheid te nemen zou hij beter kunnen aftreden, suggereerden sommigen. Maar wat zou ons dat kunnen helpen? Wie komt er dan op zijn stoel te zitten. Een man als Mutsaerts, die een eenentachtig jarige priester die al zesenveertig jaar, ongestoord en met medeweten van zijn toenmalige bisschop, met zijn geliefde vrouw samenleeft, via de kerkelijke rechtbank wil dwingen te scheiden?

Wie zal geloven dat het met onze kerk nog goed kan komen, zolang er geen overtuigend en geloofwaardig signaal van de kerkelijke leiding komt grondige veranderingen aan te brengen in de middeleeuwse, inmiddels cultureel volkomen achterhaalde, klerikale hiërarchische structuur van de kerk, waarin bisschoppen kunnen wegvluchten achter hun verantwoordelijkheid aan die ene man in Rome en waarin alle zeggenschap  overigens in handen is van een gewijde clerus en de gewone gelovigen, de leken, niets in te brengen hebben? Een geloofwaardig signaal zou kunnen zijn het bijeen roepen van een pastoraal concilie naar het voorbeeld van het pastoraal concilie van 1969-1970 in Noordwijkerhout.

Intussen kunnen wij niet beter doen dan in onze eigen lokale, zelfstandige of  in parochiële organisatie ingekaderde, geloofsgemeenschappen bijeen te blijven komen zoals de Kerk ooit begonnen is op Pinksteren, als christelijke gemeenschap waarin de Geest aan allen, niet alleen aan de apostelen, gegeven is. En blijven hopen dat met het licht van Kerstmis alles telkens weer opnieuw begint.